Temat VI roz. II: EPOKA WĘGLA I STALI

PRZEMIANY W ROLNICTWIE

Cechy:

• mechanizacja - żniwiarka mechaniczna, sieczkarnie, młockarnie, siewniki rzędowe, pierwsze traktory w USA,
• zastosowanie melioracji (regulacja nawodnienia pół uprawnych) oraz płodozmianu (uprawa na przemian zbóż roślin pastewnych dla zwierząt oraz roślin okopowych),
• powstanie nawozów sztucznych oraz środków owadobójczych,
• powstanie przemysłu spożywczego: olejarnie, piekarnie, browary, rzeźnie itp.

Właściwości: 

• ukształtowanie różnych typów gospodarki: intensywna (najbardziej rozwinięte, wykorzystywały wiedzę i tech. do zwiększenia produkcji; Europa Zach.), wielkie gospodarstwa farmerskie (USA, Kanada, Australia) oraz małe, średnie i duże majątki szlacheckie (Europa Wsch)

ROZWÓJ NAUK PRZYRODNICZYCH

szybko rozwijających się przez weryfikację teorii naukowych w praktyce.

Osiągnięcia:

• astronomia: odkrycie Neptuna,
• chemia: badania chemii nieorganicznej (J.Berzelius i H. Davy) i organicznej (von Liebig), opracowanie okresowego układu pierwiastków w 1869r. (Dymitr Mendelejew), skroplenie powietrza, tlenu, azotu i tlenku azotu (Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski),
• biologia: teoria ewolucji - w 1859 r. Darwin opublikował O powstawaniu gatunków, organizmy zbudowane są z komórek (R. Virchow),
• fizyka: materia z atomów (J.Dalton), elektromagnetyzm (H. Orsted), opór elektryczny (G. Ohm), elektrotechnika (M. Faraday),  promieniotwórczość (A. Becquerel), polon i rad (P. Curie i M. Skłodowska-Curie). 

ROZWÓJ PRZEMYSŁU (wiek węgla i stali)

szybko rozwijające się działy: włókienniczy, ciężki (pozyskanie aluminium), chemiczny (smoła pogazowa, nawozy...), farmaceutyczny (otrzymanie aspiryny)

eksploatacja ropy naftowej - 1853r. I. Łukasiewicz wynalazł lampę naftową

ZMIANY W TRANSPORCIE I KOMUNIKACJI:

• skonstruowanie turbiny parowej, 
• powstanie przemysłu motoryzacyjnego (wynalezienie silnika spalinowego, czterosuwowy skonstruowany przez N. Otto; pionierami G. Daimler i K. Benz)
• 1903 - pierwszy udany lot samolotem (W. i O. Wrightowie) i powstanie sterowca,
• na wzór kolei transkontynentalnej (1869) powstają nowe połączenia: kolej transsyberyjska, transandyjska.

ERA ELEKTRYCZNOŚCI

• wynalazki T. Edisona (najważniejsze: przekazywanie e. el. przez sieć), a wraz z Wernerem von Siemensem stworzenie podstaw przemysłu elektrotechnicznego. [1882 - w New York powstaje pierwsza elektrownia miejska)
• poprawia się oświetlenie dzięki udoskonaleniu żarówki

Rozwój telekomunikacji:  lata 40. XIXw. - skonstruowanie telegrafu przez Samuela Morse'a, 1876 - wynalezienie telefonu przez A.G Bella, 1896 - stworzenie radiostacji przez G. Marconiego

 

Inne: Nagroda Nobla od 1901r.

 

ROZKŁAD SIŁ NA ŚWIECIE

• Wielka Brytania - pozycja lidera; wydobycie węgla kaminnego, hutnictwo, włókiennictwo, przemysł maszynowy i stoczniowy
• Francja - obciążona kontrybucjami po wojnie z Niemcami, 
• Niemcy - najbardziej dynamiczny rozwój; o rozwoju II Rzeszy decydowało: elektroniczny, chemiczny, spożywczy i materiałów budowalnych przemysł,
• Stany Zjednoczone - po odbudowie po wojnie secesyjnej ruszają z nowymi ośrodkami przemysłowymi (rejon Wielkich Jezior) - paliwo, transport, ropa naftowa,
• Rosja - duże zasoby naturalne w postaci ludzi, rozwój przemysłu ciężkiego, nowe ośrodki w rejonie Kaukazu, 
• Japonia - rozwój przemysłu przetwórczego, skazana na import.

MIGRACJE: w latach 1870-1914 Europe opuściło ok. 35 mln ludzi (głównie do Ameryki), określenie Stanów Zj. jako melting pot (asymilacja, mieszanka narodowości), Francja zachęcała do osiedlania w Algierii, w Niemczech zjawisko Ostflucht (ucieczka ze wschodu), doroczne migracje robotników polskich z zaborów do Niemiec (tzw. saksy - od Saksonii, rolniczego regionu Niemiec)

CATHERINE DENEUVE