Upadek komunizmu - świat w nowej epoce. Zadania.

ZADANIA

1. Omów proces upadku roli ZSRR na arenie międzynarodowej w latach 80. XX w.
2. Przedstaw przebieg Jesieni Ludów w Europie Środkowo-Wschodniej.
3. Scharakteryzuj wydarzenia z 1980 r. w Polsce.
4. Wymień przyczyny upadku PRL.
5. Skutki porozumień Okrągłego Stołu.
6. Zjawisko globalizacji.
7. Przebieg wojen w byłej w Jugosławii.
8. Migracje ekonomiczne we współczesnym świecie.

Ad 1

Proces upadku roli ZSRR na arenie międzynarodowej w latach 80.XX w.:

1. Kryzys wewnętrzny ZSRR: pogłębiający się kryzys ekonomiczny (mała wydajność płac, korupcja), społeczny (alkoholizm, spadek nauczania),

2. Konflikt afgański: 1979r. - wojska radzieckie wkroczyły do Afganistanu i zabiły Hafizullaha Amina, osadzenie na jego miejsce Babraka Karmala, Stany Zjednoczone wspierają bojowników islamskich (mudżahedinów), 1989 - wycofanie się sił sowieckich, władze przejmują radykalni muzułmanie - talibowie.

3. Lata 80.: 1982- śmierć Leonida Breżniewa, krótkie rządy Andropowa i Czernienko, 1985-nowym sekretarzem generalnym KPZR, Michaił Gorbaczow [projekt reform oparty: pierestrojka (przebudowa), głasnost (jawność), uskorienie (przyspieszenie)], po raz pierwszy Zjazd Deputowanych Ludowych, Gorbaczow na nowy urząd prezydenta. 

Nieudane XXII Letnie Igrzyska Olimpijskie. Zatajenie informacji o katastrofie w Czarnobylu (1986).

 Michaił Gorbaczow z premier Margaret Thatcher

 

 

 

Ad 2

Jesień Ludów krok po kroku:

1. 1975 - podpisanie przez kraje należące do bloku komunistycznego Aktu końcowe Konferencji Bezp. i Współpracy w Europie o respektowaniu praw człowieku. Powołanie w Polsce, Czechosłowacji i na Węgrzech komitetów helsińskich, monitorujące przypadki naruszania praw człowieka. W Czechosłowacji powstanie Karty 77 (org. działająca na rzecz praw człowieka) na czele Vaclav Havel. W Polsce - KOR (Komitet Obrony Robotników) i niezależne związki zawodowe. 

A. Czechosłowacja: po 10 dniach w 1989r. upada z prezydentem Gustavem Husakiem i nowym zostaje Vaclav Havel.Wolne wybory dzięki porozumieniu władz i opozycji Forum Obywatelskiego (1990).

VACLAV HAVEL

B.  Węgry - również wybory, 1989 - wybory trójkątnego stołu

C. Bułgaria -  długi proces, wybory w 1990 r. wygrali byli komuniści

D. NRD - 1989 - ustąpienie sekretarza generalnego SED Erich Honecker, zburzenie muru berlińskiego po otworzeniu granic 9 listopada

E. Rumunia - demonstracje antykomunistyczne, walki z policją Securitate, rozstrzelanie przywódcy - Nicolae Ceausescu, władze obejmuje Front Ocalenia Narodowego,

F. Albania - upadek komunistów w 1991

G. Jugosławia - upadek komunistów w 1990

H. Litwa, Łotwa, Estonia - utworzenie łańcucha bałtyckiego z 2 mln osób i o długości ponad 600km 

2. 1991 - upadek RWPG (Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej) w Budapeszcie, 1994 - rozwiązanie Układu Warszawskiego w Pradze

Ad 3

1980:

* powstanie w Gdańsku Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność" (NSZZ Solidarność) z przewodniczącym: Lech Wałęsa, wiceprzewodniczący - Andrzej Gwiazda. W kulimnacyjnym momencie zrzeszał ok. 10 mln.

* wystąpienia pracowników po zwolnieniu Anny Walentynowicz w Stoczni Gdańskiej

* ogłoszenie 21 postulatów

* zrzeszanie się w Międzyzakładowych Komitetach Strajkowych (MKS)

* 31 sierpnia 1980 - podpisanie w Gdańsku tzw. porozumień sierpniowych podpisanych przez wciepremiera W. Jagielskiego i L. Wałęsy

* ustąpienie Edwarda Gierka

Ad 4

Przyczyny upadku PRL:

a) powolna delegitymizacja władzy,

b) powstanie opozycji,

c) powstanie nowych organizacji w latach 80.,

d) wpływ Kościoła katolickiego,

e) kłopoty w ZSRR

f) nieudolność władzy.

http://www.wos.org.pl/sciaga/polityka/upadek-prl-i-przemiany-ustrojowe-w-1989-roku.html

Ad 5

Główne postanowienia Okrągłego Stołu to:

• utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów i całkowicie wolne wybory do Senatu,
• częściowo wolne wybory do Sejmu, 299 mandatów dla PZPR i organizacji sojuszniczych, pozostałe 161 mandatów mogli zdobyć w wyborach kandydaci bezpartyjni,
• ustanowienie urzędu prezydenta,
• ponowna legalizacja Solidarności,
• częściowy dostęp opozycji do mediów,
• ustanowienie zasady pluralizmu związkowego w zakładach pracy,
• reforma ustroju sądów – zapewnienie zasady nieusuwalności sędziów, niezawisłości i niezależności sądów.

Największym osiągnięciem opozycji i uwieńczeniem obrad Okrągłego Stołu była nowelizacja Konstytucji 7 kwietnia 1989 roku. W dokumencie zmieniono m.in. zasady przeprowadzania wyborów, wprowadzono urząd prezydenta, zmieniono zasady funkcjonowania organów rządzących, powołano Senat, wprowadzono zmiany w ustroju sądów, usprawniono Trybunał Konstytucyjny.

Ad 6

Globalizacja - całokształt procesów zachodzących we współczesnym świecie prowadzących do umiędzynarodowienia zachowań gospodarczych, społecznych, ekologicznych i politycznych, a tym samym do ujednolicenia świata (powstania "globalnej wioski").

CATHERINE DENEUVE